MULTIKULTI.COM, 2021-03; Recenzije Plate: JOELLE LEANDRE BEAUTY/RESISTENCE

Avant Jazz / Free Improvisation / Avant-Garde
premiera polska: 2021-03-19
kontynent: Europa
kraj: Francja
opakowanie: kartonowe etui
opis:
Opis wydawcy:
Joëlle Leandre na festiwalu Krakowska Jesień Jazzowa 2019 / Krakow Jazz Autumn 2019 miała swoją rezydencję. Wydany przez Not Two trzypłytowy boks dokumentuje to wydarzenie.

Léandre stoi w pierwszym szeregu wpływowych postaci współczesnej muzyki klasycznej. Dla Leandre utwory pisali m.in. John Cage oraz włoski kompozytor i surrealista Giacinto Scelsi. Pochodząca z Prowansji artystka ma w swoim dorobku współpracę z Ensemble InterContemporain Pierre’a Bouleza czy wielkim rewolucjonistą współczesnego baletu, Mercem Cunnighamem. Muzyczną edukację rozpoczęła od nauki gry na flecie i fortepianie. Jednak, za namową nauczyciela muzyki, zdecydowała poświęcić się kontrabasowi. Po nauce w paryskim konserwatorium, Léandre otrzymała stypendium, które umożliwiło jej dalszą edukację w Nowym Jorku – w czasie, gdy artystyczna scena miasta była wciąż niezwykle płodna i nowatorska. To właśnie tam zetknęła się z pionierską twórczością tzw. szkoły nowojorskiej: Mortona Feldmana, twórcy „otwartej formy” Earle’a Browna, i wspomnianych już Giacinto Scelsiego oraz Johna Cage’a. Ten ostatni w życiu Léandre miał odegrać niebagatelną rolę. Twórcę „Imaginary Landscape No. 4” Léandre wspomina: „John Cage pozostanie na zawsze moim duchowym ojcem. Sprawił, że zaczęłam słuchać świata wokół mnie, pozwoliłam być dźwiękowi tym, czym w istocie jest. Dał mi pewność siebie, był też pierwszym, na którego twarzy dostrzegłam uśmiech po wykonaniu mojej kompozycji „Taxi” (1981) w auli Columbia University. Wciąż to pamiętam!” Gdy przychodzi do doboru muzycznych środków, Léandre nie boi się eksperymentu. Francuzka ma na swoim koncie jeden z najdziwniejszych, nawet jak na standardy muzyki improwizowanej, albumów. „Les domestiques”(1988) – album nagrany wspólnie z Jonem Rosem, stanowi nie więcej niż zestaw dźwięków wydawanych przez przedmioty codziennego użytku. Już sama okładka zwiastowała, co nas czeka. Na rozstawionej obok garnków patelni leżał miniaturowy kontrabas. Léandre jest także członkinią European Women’s Improvising Group, zwanej wcześniej Feminist Improvising Group – pierwszej w historii kobiecej grupie grającej muzykę improwizowaną.

Pierwszy dysk to kwartetowa odsłona - Joëlle Leandre, Mateusz Rybicki, Zbigniew Kozera, Zlatko Kaucic. Był to pierwszy dzień jej rezydencji. Léandre i Kaučičowi towarzyszyła dwójka polskich artystów: Mateusz Rybicki i Zbigniew Kozera. Współpracują ze sobą od lat, są aktywni na wrocławskiej scenie muzyki eksperymentalnej. Współpracowali z Piotrem Damasiewiczem, Wacławem Zimplem czy Mikołajem Trzaską. Ich wspólnie nagrany album Xu (Multikulti Project, 2017) świetnie oddaje to, jak dobrze rozumieją się ci dwaj muzycy. Rybicki i Kozera byli godnymi – choć nieoczywistymi – towarzyszami muzycznych eksploracji dla Léandre i Kaučiča. Przecież oczywistość jest nudna. Mateusz Rybicki i Zbigniew Kozera wraz z perkusjonistą Samuel Hall prowadzą formację SUNDOGS, z którą wydali dwa doskonałe albumy "SUNDOGS" (Fundacja SŁUCHAJ, 2017) i "In The Land Of Green Dust" (Multikulti Project, 2019).

Drugi dysk to duet Joëlle Leandre i Zlatko Kaucic, który w swoich występach stosuje całą gamę technik rozszerzonych i intrygujących instrumentów. Gra na różnej maści perkusjonaliach i elektrycznej cytrze, aby stworzyć prawdziwie intymny, zachwycający i niepowtarzalny występ. Zlatko Kaučič urodził się w roku 1953 w Słowenii. Ten wszechstronny perkusista swoją karierę rozwijał przez wiele lat na emigracji – we Włoszech, Hiszpanii oraz Holandii. Współpracował z najważniejszymi przedstawicielami nurtu europejskiej awangardy, m.in Evanem Parkerem, Peterem Brötzmannem, Mishą Mengelbergiem czy Irene Schweizer. W roku 1992 powrócił do Słowenii, gdzie wciąż aktywnie koncertuje, komponuje muzykę dla teatr, oraz angażuje się w muzyczną edukację. Za swoją działalność artystyczną został w 2008 roku wyróżniony przez miasto Brda, w 2011 został laureatem Prešeren Award (najwyższe odznaczenie w dziedzinie kultury w Słowenii), a w 2018 Beckov Award.W roku 2018, z okazji 40-lecia działalności artystycznej, nakładem Not Two Records ukazał się wyśmienity 5 płytowy box Diversity z nagraniami z lat 2012-2017 z takimi artystami jak Lotte Anker, Evan Parker, Agusti Fernandez, Phil Minton oraz Rafał Mazur. John Sharpe w recenzji dla portalu All About Jazz pisze, iż Kaučič “(…) zasługuje na znacznie większą uwagę, niż ta, którą zebrał do tej pory. Jest sprawny w pobudzaniu współpracowników do nowego myślenia, jednocześnie pozostając sobą”.

Trzeci dysk to z kolei duet Joëlle Leandre i Rafał Mazur. Muzyczny dialog francuskiej wirtuozki kontrabasu z Mazurem, grającym na instrumencie własnego projektu. Zaangażowanie Rafała Mazura w muzykę rozpoczęło się w młodości od studiów muzycznych w Krakowie. Pod koniec lat 80. przerzucił się z wiolonczeli na gitarę basową, a od 2000 roku gra na akustycznej gitarze basowej, zbudowanej według własnej specyfikacji przez lutnika Jerzego Wysockiego. Rozwinął zaawansowane i indywidualne podejście do swojego instrumentu, a także do improwizacji w ogóle, w której dźwięczność, rozszerzone techniki i gestykulacja łączą się ze sobą w jedną, niepowtarzalną całość. W Krakowie odegrał ważną rolę, wspierając młodych artystów i środowisko muzyki improwizowanej. Założył studio improwizacji Impro Art, wykonywał jazz i muzykę improwizowaną w klubach i na festiwalach w Polsce i Europie, a także w Chinach, Korei Południowej i Izraelu. W ostatnich latach współpracował z takimi artystami jak Lisa Ullen, Frederic Blondy, Charlotta Hug, Raymond Strid, Keir Neuringer, Zsolt Sores o Attila Dóra.

muzycy:
Joëlle Léandre: bass
Mateusz Rybicki: clarinets
Zbigniew Kozera: bass
Rafał Mazur: akustyczna gitara basowa
Zlatko Kaučič: perkusja

(Av Jan Granlie)

SALT-PEANUTS.EU, 25. juni 2021; KOMBO Biči

Polish acoustic bass guitarist, who wrote the liner notes to «Beauty / Resistance», describes the role of artists as opposing the Platonic ideal state, who always disrupt the so-called secured but uniform social order with their eccentric and subversive ideas, and keep stimulating our imagination. According to Mazur, beauty is always resisting the standardization and mechanization of such «idealist worlds», and obviously, musicians, who act without words but their work is suggestive, are the most resistant ones.

The music, artistic aesthetics, and now even the legacy of the great French double bass player Joëlle Léandre fits perfectly into this concept of «Beauty / Resistance». Beauty is resistance and both beauty and resistance characterize her work. Léandre often uses the saying of French philosopher Gilles Deleuze: to create is to resist. And, obviously, she defies familiar categorizations and conventions, she is rebellious and seeking freedom, uncompromising and unpredictable, but also harmonious, mischievous and her work is open before anyone, without intellectual meditation.

«Beauty / Resistance» collects three live recordings from the Krakow Jazz Autumn Festival 2019 in Alchemia club in Krakow, during Léandre’s residence. On the first disc Léandre meets Polish comrades – clarinetist Mateusz Rybicki and fellow double bass player Zbigniew Kozera (both recorded before a duo album, «Xu», MultiKulti Project, 2017), and Slovenian drummer Zlatko Kaučič, a close collaborator of Léandre, who recently recorded with her as part of the Jubileum quartet (with sax hero Evan Parker and Agustí Fernández, «A Uiš ?», NotTwo, 2020). The first, 33-minute piece begins with a storm. Clarinetist Rybicki dictates a restless, intense and even confronted interplay, but patiently Léandre takes the lead and suggests a more introspective, chamber atmosphere, and later the quartet even explores a delicate and lyrical melodic theme. The second, shorter piece begins in a similar manner with a playful and energetic introduction by Rybicki until Léandre again takes the lead and colors it with enlightening, subversive shades.

The second disc is a duo with Kaučič. He played a reserved role in the first disc but Léandre and he already have developed a close affinity and enjoy searching and inventing new sonic universes and colors. Kaučič knows Léandre well and more importantly, he knows how to adapt his imaginative palette of percussive sounds to her free-associative stream of ideas and how to provoke her into wild and eccentric dances, enjoy poetic conversations, or share intimate secrets. Léandre and Kaučič sound as one sonic entity as if they share the same sense of humor and a fascinating sonic imagination that does not recognize earthly borders. They simply fly all over, from the deep tones of the bass to the celestial, resonating bells and to exotic, folky territories in between.

Léandre loves to play with bass players-brothers and has played duets with Peter Kowald, Barre Phillips, William Parker and many more. The third disc is a duo with acoustic bass guitarist Mazur, who holds his guitar like a small double bass and often plays on it with a bow. Léandre and Mazur find immediately a common and emphatic language, a nuanced, inventive and insightful language that becomes deeper and more colorful as the set progresses, and a language that explores the timbral characteristics of the respective basses. Léandre leads the five duets but she is a generous leader who leaves a lot of room for Mazur, and both perform with a sense of poetic interplay, playfulness, elegance, and, naturally, beauty and resistant spirit.

Mazur summarizes this remarkable meeting: «two duets and a quartet are three albums (2 + 2 + 4 = 3). A simple break with the rules. And just beautiful».

(Av Jan Granlie)